De controlfreak, ik denk dat hij in ons allemaal schuilt, in meer of mindere mate. Zo lang het goed gaat met die controlfreak, is er niks aan de hand, maar wee de gebeente als zijn of haar leven ontspoord. En het duidelijk wordt dat de controlfreak helemaal niet zoveel controle heeft…. Het resultaat is dan vaak angst en paniek.
Die controlfreak komt meestal in de problemen als zijn of haar relatie strand. Ik doe in mijn praktijk ook aan relatiebemiddeling, dus hij komt regelmatig op bezoek. De controlefreak. Meestal komen stellen net te laat, dan is de relatie al op de klippen gelopen, en dan komen ze met de stukken van het schip bij me. Of ik dan nog een lijmpoging wil doen.
Vaak is er dan ook een ander in het spel. Met andere woorden, er is iemand vreemd gegaan. Heeft met een ander het bed gedeeld. Een slippertje gemaakt, zo noemen we dat eufemistisch. Alsof we zijn uitgegleden en per ongeluk boven op de ander zijn beland.
Soms leidt zo’n slippertje tot een relatie naast DE relatie die ze al hadden. Dat duurt dan een tijdje, en op een geven besluiten degene die vreemdgaat dat maar op te biechten. Vanwege een schuldgevoel, wat een vals gevoel is. Want je hebt dit probleem zelf gecreëerd. Waarom zou je jezelf schuldig voelen. Of de nieuwe geliefden worden gewoonweg betrapt.
Met die wrakstukken komen ze dan bij mij. En wat ik dan vaak zie, is dat de partij die bedrogen is, ineens heel veel controle gaat uitoefen. Telefoons worden stiekem checken. Zijn er appjes die verdacht zijn? Ruiken aan de ander of zijn wasgoed; ruik ik een ander geurtje? Tassen doorzoeken, naar verdachte cadeautjes of misschien wel condooms.
Het kan ook zijn dat de partners besloten hebben even uit elkaar te gaan. En dan gaat diegene die bedrogen is, checken of de auto van zijn partner bij die nieuwe geliefde voor de deur staat. Er zijn apps waarmee je de anderen zijn gangen kunt volgens. Die worden dan stiekem geïnstalleerd.
En als er volgens de bedrogene het gedrag van de bedrieger iets afwijkt van het normale, en dat gebeurt vaak, want als je zoekt, dan zul je ook vinden, en dan volgt er een indringend en verongelijkt gesprek. Met als gevolg, steeds meer ruzie. En de partners komen verder uit elkaar te staan.
Het wordt de controlfreak meer en meer duidelijk dat de controle die hij dacht te hebben, helemaal niet heeft. En dat is een scary besef voor een controlfreak.
Ik heb die angst zelf ook meegemaakt. Op verschillende gebieden. Toen mijn gezondheid helemaal niet zo goed bleek als ik zelf dacht. Ik was veel te dik en had hoge bloeddruk. Wat was mijn reactie? Als een gek gaan sporten en diëten. Want dan had ik het gevoel weer terug, dat ik controle had.
Werkte het? Ja, gedeeltelijk. Mijn bloeddruk zakte iets, maar niet zoveel als ik zou willen. En nee, ik was zo gericht op afvallen en wat ik eet, dat ik helemaal geen plezier meer beleefde.
Of op mijn werk. Als ik het vermoedde kreeg dat ik werk ging verliezen, dan ging ik eens mijn best doen. Mijn chefs opzoeken, ze paaien. Of extra lief tegen mijn collega’s doen, en overdreven veel koffie halen.
Maar ik heb het ook gedaan in mijn huwelijk. Iedereen die regelmatig deze podcast luistert, weet dat er een tijd was dat het niet zo goed ging tussen mijn vrouw en mij. Ze ging een tijdje ergens anders wonen, en wilde uiteindelijk zelfs scheiden. Toen ze me dat vertelde, zakte de grond onder mijn voeten weg.
Wat was mijn reactie? Ik ging nog verstikkender doen. Ik ging vaak onaangekondigd op bezoek. Niet voor de gezelligheid. Nee, ter controle. Met wie was ze? Ik belde ook vaker. Iets wat ik daarvoor niet deed. En het stomme is: mijn vrouw wilde uit het huwelijk, omdat het zo verstikkend was. Er was teveel John Sarbach. En nu dus nog meer!
Ik deed dit gedrag uit de illusie dat ik controle had. Dat ik controle kon uitoefenen. Maar ik ben op een geven moment eens goed naar mijn leven gaan kijken. En heb me de vraag gesteld. Waar heb ik eigenlijk controle over? Niet over mijn vrouw en wat zij denkt en voelt. Laat staan dat ze liefde voelt.
Ik bleef die vraag maar steeds nadrukkelijk stellen, op veel verschillende momenten. ‘Waar heb ik nu controle over?’ En het antwoord was steeds hetzelfde. Ik heb geen controle over wat er gebeurd in mijn leven. Wel hoe ik er tegen aankijk en hoe ik er dus op reageer. Dus als ik altijd de fijne kant van de gebeurtenis zie, dan reageer ik anders dan als ik het duister inzie.
Ik kwam tot de conclusie dat mijn gedachten en mijn gevoelens mijn enigste bezittingen zijn. En dat ik alleen die kan veranderen. Dus controle over heb. Helaas voor de controlefreak in je die nu luistert en misschien tegen je zegt ‘Het klopt niet wat hij zegt’. Het klopt wel. Geen controle. Nergens over.
Ik zal je een goed voorbeeld geven. Weet je hoe ik mijn huwelijk gered heb? Met een gedachte, namelijk. ‘Ik weet dat we een keer uit elkaar, daar kan ik niks aan doen. Dus ik kan maar beter nu intensief van haar genieten’. Als ik die gedachte denk, dan voel ik nu al verdriet. Voor die keer dat we uit elkaar gaan. Maar verdriet is liefde in mijn boekje, dus daar niks mis mee.
Maar ik voel ook heel verbondenheid met haar. En vrijheid. En door de vrijheid en verbondenheid te ervaren, veranderd mijn gedrag ook. Geef ik ruimte, vrijheid. En als mijn vrouw en ik samen zijn, zijn we net verliefde pubers. Speels, plagend, kusjes en stelend, en van die vluchtige maar o zo intieme blikken en aanrakingen.
Mooi he. En dat alleen maar omdat ik besef dat ik nauwelijks controle heb. Alleen over mijn gedachten en dus mijn gevoelens.
Deze tekst is ook als podcast terug te luisteren. Met toepasselijke muziek.